Iji na-ebi ndụ zuru oke, nọgide na-enwe nsogbu, mụta ụlọ ma nye usoro mmezi ahụ, ahụ anyị na-achọkarị amino acid. Ka ike ahu na-erepịa, ọ na-achọkwu amino acid. Ahụ na-ejikọta amino acid na-enye ya nri. Otú ọ dị, ibu ndị ọzọ dị oke egwu, dị ka egwuregwu ndị ọkachamara, chọrọ ihe mgbagwoju anya nke amino acid, na mmiri mmiri iji mee ka ọ dịkwuo mma.
Na okike, enwere ihe kariri 20 amino acids nke emere dika ihe di iche iche. Ihe kacha mara bụ nhazi nke amino acids maka ihe na-enweghị ike ịgbanwe.
Ihe amino acids
Amino acid dị otú ahụ, nke bụ akụkụ nke ndị na-edozi ahụ, na-abanye n'ime ahụ na nri ma tọhapụ ya mgbe ọ na-ewepụ ya. N'etiti ha ka anyị nwere ike ịmata ọdịiche:
- Alanine bụ akụkụ nke njikọ anụ ahụ nke na-ewusi usoro ahụ ji alụso ọrịa ọgụ nke na-ejide ọbara shuga;
- glycine - bụ akụkụ nke hemoglobin, na-achịkwa usoro nke metabolic, nwere mmetụta dị nro, a na-eji ya na nkà mmụta ọgwụ;
- Glutamine bụ otu n'ime amino acids kachasị amị, na-ekere òkè na ọrụ nke usoro ahụ ji alụso ọrịa ọgụ, na-emetụta uto nke ikuku ahụ, na-akwalite echiche uche ma na-ewusi ebe nchekwa;
- proline - na - emetụta ihe e ji kee anụ ahụ na akwara obi;
- serine - na-akwado ihe mgbochi, na-akpali ncheta, na-etinye aka na metabolism nke abụba asịd;
- taurine - na - etinye aka na nkesa nke abụba, na - ebelata cholesterol;
- cystine - na-akwalite mmeghachi nke anụ ahụ, na-ebelata ihe mgbu, dị oké mkpa maka mbọ na ntutu.
Nkọwa nke amino acid a gbanwere amị na-apụta n'ime ahụ n'oge usoro ntinye nri nke protein. Otú ọ dị, ọdịiche nke ụdị amino acid a bụ na organism nwere ike ịmalite ha site na amino acid ndị ọzọ, si otú a na-akọwapụta ogige ndị dị ugbu a.
Nnukwu amino acids
A na-akpọ ha nke a, n'ihi na ahụ adịghị enwe ike ịmịpụta amino acid dị otú ahụ n'onwe ya. N'adịghị ka amino acid nwere ike, nke ahụ nwere ike ịmịpụta site na amino acid ọzọ, onye na-enweghị ike ịbanye na-abanye n'ime ahụ nanị site n'èzí. N'etiti ha:
- histidine - eji agwọ ọrịa na ọrịa na-efe efe, gụnyere mmepụta ọbara ọbara na ọbara ọcha;
- isoleucine - isi amino acid n'ime mmepụta nke hemoglobin, na-enye ike ahụ ike na-enyere aka ịnagide arụ ọrụ;
- leucine - gwọọ, na-akwalite ọganihu nke ọkpụkpụ, na-egbochi nkwụsị nke protein ahụ;
- methionine - eweghachite imeju na akụrụ anụ ahụ, na-ebelata cholesterol;
- lysine - mepee njikọ nke protein, na-amịpụta collagen, na vitamin C na-emepụta L-carnitine - ihe mmewere maka nchịkọta ike n'ime uru na iji oxygen.
N'ezie, protein molecule n'onwe ya nwere amino acids ma adighi etinye uche na ahu n'ozu ya. Mgbe protein ahụ na-abanye n'ime ahụ, ọ na-agbawa n'ime mmiri ma kọwaa amino acid dị mkpa iji hụ na ọrụ dị mkpa nke ahụ.