Kwa ụbọchị, na-abịakwute nkwubi okwu nile na nhụjuanya ọ bụla, anyị na-eji ụzọ dị iche iche nke cognition: nchọpụta, nchọpụta, ntinye, nchịkọta, ihe atụ, na ihe ndị ọzọ.
Ụzọ ntinye na ntinye
N'ime obi nke ụdị nchọpụta ọ bụla na-adọrọ adọrọ ma na-ebute ụzọ. Ntughari (na ntuziaka Latịn) bụ ntụgharị site na otu a n'ozuzu ya, na nchịkọta (site na nsụgharị Latin) si n'ozuzu ya gaa kpọmkwem. Ụzọ ịbịaru usoro mmezi ahụ na-amalite site na nyocha, iji tụnyere data mmemme, nkwughachi nke na-ebutekarị njikarị mmezi. Ụzọ a dị na ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ akụkụ niile nke ọrụ. Dịka ọmụmaatụ, arụmụka nke ikpe ụlọikpe, nke ọ na-eme mkpebi ya, bụ ihe atụ doro anya nke echiche arụmụka, mgbe nile, na-adabere n'ọtụtụ ihe ọmụma ama ama, ọ bụ ihe ọ bụla e kere eke ma ọ bụrụ na ihe ọhụụ niile na-emetụta echiche ahụ ma bụrụ ihe ọ rụpụtara, mgbe ahụ, echiche a ghọrọ eziokwu.
Enwere ụdị abụọ nke induction:
- mgbe ọ na-agaghị ekwe omume ikpochapụ ikpe - ụdị ntinye a akpọghị ezu;
- mgbe ọ bụla o kwere omume, nke dị obere - zuru ezu.
Na mgbakwunye na ntughari site na nzuzo na n'ozuzu ya, na mgbakwunye na ntinye, e nwere ihe atụ, usoro, usoro maka ịmekọrịta mmekọrịta enyi, na ihe ndị ọzọ.
Kedu ihe na - ewepu na ihe bụ usoro nkwụsị ahụ?
Nnwepu na ndụ anyị bụ ụdị echiche pụrụ iche, nke, site na ntinye ezi uche, dabere na oke nke ndị mmadụ na ndị nkịtị. Ya mere, nkuzi nke ndapụta bụ ụdị nke ezi uche dị na ya, njikọ ya bụ nke jikọrọ ya na ibe ya na-eduga ná nkwubi okwu a na-apụghị ịgbagha agbagha.
Dịka ọmụmaatụ, a na-eji usoro nchọpụta nke mgbakọ na mwepụ nke nchọpụta eziokwu mee ihe na njirimara nke axioms na nkà mmụta sayensị nke ụwa: physics, mathematics, etc. Otú ọ dị, njigide nwere mmetụta pụtara ìhè karị, ebe ọ bụ na iche echiche na-ezighị ezi bụ ikike nke onye na-eche echiche n'ụzọ ezi uche dị na ya, n'ikpeazụkwa, ịbịa nkwubi okwu a na-apụghị ịgbagha agbagha. N'ihi ya, na mgbakwunye na nkà mmụta sayensị, ụzọ iche echiche na-abaghị uru bara ezigbo uru, gụnyere ọtụtụ ụdị ọrụ ndị ọzọ.
Na nkà mmụta uche, ozizi nke ndapụta na-amụ banyere mmepe na imebi mkpebi ikpe dị iche iche. N'ọnọdụ nke echiche nile, a na-enyocha ihe omuma site n'aka ndị ọzọ n'ozuzu n'ozuzu n'ozuzu nke usoro echiche ahụ n'ozuzu ya. Psychology na-ejikọta nchọpụta nke nhọta, dịka usoro nke iche echiche nke onwe ya na nhazi ya na usoro mmepe mmadụ.
Obi abụọ adịghị ya, ihe atụ kachasị mma nke nkwụsị bụ echiche nke onye edemede a maara nke ọma bụ Sherlock Holmes. Ya, na-ewere dịka ihe ndabere (otu mpụ na ndị niile sonyere na ihe omume ahụ), jiri nwayọọ nwayọọ na-ewuli ihe dị mgbagwoju anya nke omume, omume nke omume, na-aga na nzuzo (onye ọ bụla na ihe ndị metụtara ya), si otú ahụ kpee ikpe mara ma ọ bụ ikpe na mpụ a. Site n'echiche ziri ezi, ọ na-ekpughe onye omempụ ahụ, na-enye ihe àmà na-enweghị mgbagha maka ikpe ọmụma ya. Ya mere, a pụrụ ikwu na nbipu dị ezigbo uru nye ndị nchọpụta, ndị nchọpụta, ndị ọkàiwu, na ihe ndị ọzọ.
Otú ọ dị nchịkọta bara uru nye onye ọ bụla, ihe ọ bụla o mere. Dịka ọmụmaatụ, ná ndụ kwa ụbọchị, ọ na-akwalite nghọta nke ọma banyere ndị gbara ya gburugburu, na-ewulite mmekọrịta dị mkpa na ha; na omumu - nke oma karia nke oma karia ihe a na amu; na n'ọrụ - iji mee mkpebi ndị kachasị mma ma dị mma, ka ị na-agụta omume na mkpali nke ndị ọrụ na ndị asọmpi n'ọtụtụ nzọụkwụ n'ihu. Ọ bụ ya mere anyị kwesịrị iji gbalịsie ike ịzụlite echiche a.