Ihe omuma nke ndu bu usoro echiche banyere mmadu. Ịchọ azịza maka ajụjụ ndị dị mkpa na ndụ, ihe ọ pụtara, ihe mere, ihe na otu esi eme, anaghị akwụsị. Kemgbe oge ochie, uche nke ndị ọkà ihe ọmụma akọwawo nke a. Enweela ọtụtụ ihe omume, ma ndị mmadụ ka na-ajụ onwe ha ajụjụ ndị a.
Kedu ihe bụ nkà ihe ọmụma nke ndụ?
Echiche nke "nkà ihe ọmụma nke ndụ" nwere ihe abụọ pụtara:
- Ihe omumu nke onwe onye, nke etiti n'ime ya bu nghota nke ihe di mkpa banyere ala nke onye.
- Usoro ihe omimi, a mụrụ na Germany na ọkara nke abụọ nke narị afọ nke XIX dị ka mmeghachi omume na rationalism. Ndị nnọchiteanya:
- Wilhelm Dilthey;
- Henri Bergson;
- Pierre Ado;
- Friedrich Nietzsche;
- Georg Simmel;
- Arthur Schopenhauer.
Echiche nke ndụ na nkà ihe ọmụma
Uche ọtụtụ ndị na-eche echiche na-ejikọta ndụ na nkà ihe ọmụma. Okwu ya n'onwe ya bu otutu otutu ndi nwere ike ile anya na echiche di iche:
- ndu (dị ka ọdịdị nke ihe);
- uche (dịka ọdịdị nke ịdị adị);
- omenala-akụkọ ihe mere eme (dika ọdịdị nke ihe a kpọrọ mmadụ).
Nkọwa nke ndụ - echiche ndị bụ isi
Ihe omimi nke ndu abukwasiwo onwe ya uzo di iche iche di iche iche n'echeta ya. O bilitere dika mmeghachi omume banyere omenala ihe omumu nke oge ochie, nke ndi mmadu ji eme ihe. Echiche nke nkà ihe ọmụma nke ndụ bụ na ịbụ ịbụ ụkpụrụ mbụ, ọ bụkwa site na ya ka mmadụ pụrụ ịghọta ihe. Ụzọ niile nke cognition nke ụwa - n'oge gara aga. Ha na-anọchite anya ha. Mmetụta, mmuo, okwukwe bụ ihe ndị bụ isi nke ịghọta ihe dị adị.
Uche na ihe omuma nke ndu
Ime ihe na-adabere na ọdịiche nke ahụmahụ ụmụ mmadụ, mkpa nke mmụta na mmetụta dị iche iche, ma ọ bụghị na nkà mmụta ụbụrụ nwere ọgụgụ isi. Ya, dị ka ịlụ nwanyị na akwụkwọ, ghọrọ ihe mmeghachi omume na ihe ezi uche dị na ya. E gosipụtara ya na akụkọ banyere akụkọ ihe mere eme na nkwenkwe nke Wilhelm Dilthey. Nye ya, ihe omuma nile bu ihe omuma nke onwe ya, ya mere o kwuputara mkpa nke mmadu.
Johann Georg Gaman, onye Germany na-akọwa ihe ọmụma, jụrụ usoro ntụgharị uche, chọọ eziokwu n'echiche na okwukwe. Nkwenye nke onwe onye bụ nkatọ kachasị mkpa nke eziokwu. Onye ya na ya na-ede akwụkwọ bụ "Oké Ifufe Na Ụjọ" Friedrich Jacobi buliri obi ike na nghọta nke okwukwe na-efu ego.
Friedrich Schelling na Henri Bergson, na-eche banyere ọdịiche dị iche iche nke ahụmịhe mmadụ, tụgharịrị gaa na-enweghị mgbagwoju anya, nke "na-ahụ ihe ndị a na-apụghị ịhụ anya na sayensị." Enweghi ike imebi uche ya, o nweghi ihe ozo. Nkụzi bụ engine nke dị adị. Ihe omuma nke ndi mmadu bu ihe ndi ozo bu ihe omuma nke ndu ndi mmadu n'echebara echiche.
Ihe ndụ mmadụ pụtara bụ nkà ihe ọmụma
Nsogbu nke ihe ndụ na nkà ihe ọmụma dịworo ma nọgide na-aba uru. Azịza nye ajụjụ banyere ihe ndụ pụtara na ihe na-eme ka ndị ọkà ihe ọmụma dị iche iche dị iche iche na-achọ ndụ dị mkpa maka ọtụtụ narị afọ:
- Ndị ọkà mmụta oge ochie nwere otu obi na-eche na ihe kachasị mkpa nke ndụ mmadụ bụ ịchụso ezi ihe, obi ụtọ. Maka Socrates, obi ụtọ dị ka izu okè nke mkpụrụ obi. Maka Aristotle - nke ihe mmadu bu. Ihe kachasị mkpa nke mmadụ bụ mkpụrụ obi ya. Ọrụ ime mmụọ, iche echiche na cognition na-eduba n'inwe obi ụtọ. Epicurus ghọtara (obi ụtọ) na ihe ụtọ, nke ọ na-anọchite anya ya abụghị ihe na-atọ ụtọ, ma dịka enweghi ụjọ, ahụhụ anụ ahụ na nke mmụọ.
- Na Middle Ages na Europe, echiche nke ihe ndụ pụtara na omenala, nkwenkwe okpukpe na ụkpụrụ ụlọ. N'ebe a, e nwere ihe jikọrọ ya na nkà ihe ọmụma nke ndụ n'India, bụ ebe nkwughachi ndụ nke ndị nna ochie, ịchebe ọkwa nke ụlọ bụ isi.
- Ndị ọkà mmụta nke narị afọ nke iri na abụọ na narị afọ abụọ kwenyere na ndụ mmadụ enweghị ihe efu ma bụrụ ihe efu. Schopenhauer kwusiri ike na okpukpe niile na ogwu ihe omimi na-anwa ịchọta ihe ọ pụtara ma mee ka ndụ ghara ịdị irè. Ndị nwere ọhụụ, Sartre, Heidegger, Camus, mere ka ndụ dị n 'efu, ọ bụ naanị mmadụ nwere ike ịme ihe ụfọdụ nke omume ya na nhọrọ ya.
- Ihe omumu nke oge a na-eme ka o doo anya na ndu na-enweta ihe ahu, nke di nkpa maka mmadu n'ime ihe o bu. O nwere ike ịbụ ihe ọbụla - rụzuru, ọrụ, ezinụlọ, nkà, njem. Ihe otu onye na-eji ndụ ya egwu ma na-achọ. Ihe omumu nke ndu a di nso nke ndi mmadu a.
Ihe omumu nke ndu na onwu
Nsogbu nke ndụ na ọnwụ na nkà ihe ọmụma bụ otu n'ime isi. Ọnwụ n'ihi usoro nke ndụ. Mmadụ dị ka akụkụ ahụ ọ bụla dị ndụ, ma n'adịghị ka ụmụ anụmanụ ndị ọzọ, ọ na-ahụ ọnwu ya. Nke a na-akpali ya iche echiche banyere ihe ndụ na ọnwụ pụtara. Ihe omuma ihe omuma nile nwere ike ekewa ya na uzo abua:
- Enweghi ndu mgbe onwu gasiri . Mgbe onwu gasiri, odigh, dika aru nke madu, nkpuru obi ya, omuma ya, ala n'iyi.
- Ndụ mgbe ọnwụ gasịrị . N'uzo nke okpukpe, ndu n'elu uwa bu nkwadebe maka onwu ma obu nlọghari.
Akwụkwọ na nkà ihe ọmụma nke ndụ maka nzụlite onwe onye
Akụkọ ntụrụndụ nwere ike ịbụ ebe dị mma maka ihe ọmụma nke nkà mmụta sayensị. Ọ bụghị nanị na sayensị ma ọ bụ akwụkwọ sayensị a ma ama, nke ndị ọkà ihe ọmụma dere, na-ewebata echiche ọhụrụ nke nkà mmụta sayensị ma na-enye aka inwe ọganihu ime mmụọ . Akwụkwọ ise nke e gosipụtara nkà ihe ọmụma nke ndụ mmadụ:
- "N'èzí" . Albert Camus. Akwụkwọ ahụ bụ akụkọ ifo, ọ bụ ya ka onye edemede ahụ gosipụtara echiche ndị bụ isi nke existentialism, ọbụna karịa nke a na-akọwa na nkà mmụta sayensị.
- Siddhartha . Hermann Hesse. Akwụkwọ a ga-eburu echiche gị site na nchegbu banyere ọdịnihu maka echiche banyere ịma mma nke ugbu a.
- "Foto nke Dorian Gray" . Oscar Wilde. Akwa akwukwo banyere ihe ize ndụ nke jikọtara na mpako na ihe efu, n'ime ya onye na-agụ ga-achọta ọtụtụ ntụgharị onwe onye na ọchịchọ nke anụ ahụ.
- "Nke ahụ bụ ihe Zarathustra kwuru . " Friedrich Nietzsche. Nietzsche emeela otu n'ime nkà ihe ọmụma kachasị na mbụ na akụkọ ntolite ya dum. Echiche ya ka na-ezipụ ebili mmiri egwu site na ndị Kraịst. Ihe ka ọtụtụ ná ndị mmadụ na-ajụ okwu Nietzsche na "Chineke anwụọ," ma na ọrụ a, Nietzsche na-akọwa nkọwa a na olu ndị na-adọrọ mmasị banyere ndụ n'ụwa.
- "Mgbanwe . " Franz Kafka. Ozugbo edemede, dike nke akụkọ ahụ chọpụtara na ọ gbanwee ghọọ nnukwu ahụhụ ...
Films banyere nkà ihe ọmụma nke ndụ
Ndị nduzi na-agbanye ha eserese na isiokwu nke ndụ mmadụ. Films banyere nkà ihe ọmụma nke ndụ, nke ga - eme ka ị chee:
- «Osisi nke ndụ» . Onye na-eduzi Terrence Malick. Ihe nkiri a na-eme ka ọtụtụ nde ajụjụ gbasara ụka banyere ihe ndụ pụtara, nsogbu nke njirimara mmadụ.
- "Anya Mmiri Ebighị Ebi nke Obi Na-enweghị Nghọta . " Ihe osise nke Michel Gondry, nke a tọhapụrụ na tebụl 2004, bụ ụdị nkà mmụta nkà mmụta gbasara ụzọ isi bie ndụ gị, mehie ma ghara ichefu ha.
- Isi iyi . A kediegwu nkiri site na Darren Aranofsky ga-egosi ọhụrụ nkọwa nke eziokwu.