Mgbe ụfọdụ, akụkọ ihe mere eme na-eme ka esemokwu dị elu karịa nchọpụta obi ụtọ.
Nke a bụkwa ihe gbasara akwụkwọ mpịakọta omimi nke Oké Osimiri Nwụrụ Anwụ, bụ nke a na-akpọkarị "bombu akụkọ", tinye n'okpuru nkwenkwe Ndị Kraịst nile dị ugbu a.
Nchọpụta dị ebube nke ihe odide Qumran
N'afọ 1947, ndị nọ n'afọ iri na ụma si n'agbụrụ ndị ụkọchukwu a na-edeghị akwụkwọ na-ede ewu na-emepụta ewu n'ebe ọdịda anyanwụ nke Osimiri Jọdan. Ụfọdụ n'ime anụ ụlọ ahụ gbasasịrị, ụmụ nwoke ahụ na-achọgharị. N'ime ọgba Qumran n'oge nchọta ha hụrụ ụrọ ụrọ n'oge ochie. Na-ekpebi na e nwere ọlaedo zoro ezo, na ịchọ ego dị mfe, ndị Bedouin kụrisịrị ha.
Otu n'ime ndị na-ahụ maka ihe ndị a gwụrụ na-akọ otú o si bụrụ:
"Ndị ọzụzụ atụrụ ahụ bụ ụmụnne nwanne ha. Otu n'ime ha, aha ya bụ Juma Muhammad Khalil, tụbara nkume n'èzí otu ọgba dị na nkume dị n'ebe ọdịda anyanwụ nke ala ala Qumran. Kiet ke otu itiat emi ama ọsọn̄ọ abahabudu emi onyụn̄ osụhọde n̄kpọ ke esịt. N'ime ya, ọ hụrụ arịa iri, ihe dị ka mita abụọ n'ịdị elu (60 cm) nke ọ bụla. N'ihi iwe ya, arịa niile, ma e wezụga maka abụọ, abaghị uru. Otu n'ime ụgbọ mmiri abụọ ahụ jupụtara na apịtị, onye nke ọzọ nwere akwụkwọ mpịakọta atọ, abụọ ejikwara ákwà linin. Mgbe e mesịrị akwụkwọ mpịakọta ndị a dị ka ndepụta nke akwụkwọ Akwụkwọ Nsọ nke Akwụkwọ Nsọ, ndị Bedouin hụrụ akwụkwọ mpịakọta anọ ọzọ: nchịkọta abụ ma ọ bụ abụ, akwụkwọ ọzọ nke na-ezughị ezu nke Aịsaịa, akwụkwọ mpịakọta ma ọ bụ Akwụkwọ Agha na Apọkrịfa nke Jenesis. "
Ha enweghị ihe onwunwe, ma e nwere ihe dị mkpa: akwụkwọ okpukpe ederede na asụsụ Hibru na asụsụ Aramaic. Ha ghọrọ ihe ijuanya n'ihi na ndị Kraịst nile a hụrụ na mbụ ka edere na mbadamba na nkume. A na-edekwa ihe odide Qumran dị egwu na ihe ndị dị nro, na-agbanye n'ime mpịakọta ma zonahụ anya.
Site na 1947 rue 1956, gọọmentị nke mba dị iche iche malitere nnukwu ihe nkedo na saịtị nke akwụkwọ mpịakọta mbụ. Ezigbo agha malitere n'etiti ndị ọkà mmụta sayensị na ebo dị iche iche. Ndị Bedouin dị njikere igbu n'ihi nke mbụ iji nweta ihe ndekọ ọhụrụ. Ha echeghị na ha bara uru - ha na-azaghachi ndị ọkà mmụta sayensị ozugbo maka nnukwu ego. A rọrọ akwụkwọ mpịakọta 190 dị iche iche.
Akwụkwọ mpịakọta mbụ ndị ọkà mmụta sayensị ahụghị ozugbo: ndị Juma Muhammad Khalil na nwanne ya nwoke hụrụ na e rere ndị ụkọchukwu. Ndị na-azụ atụrụ nke agụghị akwụkwọ kpebiri na ha abachaghị uru ma chigharịkwuru onye ogbugbo. Ọ kpọtara ha na Metropolitan Athanasios Jeshua Samuel si na St. Mark Mark Monastery na Jerusalem. Na oge ikpeazụ, nkwekọrịta ahụ mechara daa: onye ụkọchukwu anaghị achọ ikwe ka ndị okenye na-adịghị mma-ndị ọzụzụ atụrụ.
Gịnị mere mmalite Akwụkwọ Mpịakọta Osimiri Nwụrụ Anwụ ji eme mkpọtụ?
Obodo ukwu gbalịrị ịchọpụta ihe ọ jisiri ike nweta otu afọ mgbe ịzụtachara. Ndị ọkọ akụkọ ihe mere eme nile, bụ ndị ọ gbalịrị ịkpọtụrụ na Europe, na-ebuli aka ha. Ndị na - arụ ọrụ abụọ nke Ụlọ Akwụkwọ American School na Jerusalem, William Brownlee na John Trever, kwuru na ọ bụrụ na ị na - ese foto mpịakọta, mgbe ahụ, na fim ahụ, ihe odide ndị ahụ ga - edozi karịa nke mbụ. A na-ese foto site na calfskin na papaịrọs na ọtụtụ akwụkwọ - taa, foto niile na-echekwa na ihe ngosi nka gburugburu ụwa.
John Trever ghọtara ngwa ngwa ihe ịrịba ama dị n'ihu ya: n'etiti ndekọ ndị ahụ, ọ kọwara ihe a na-akpọ "akwụkwọ ịdọ aka ná ntị" nke ụka Metọdist. Nnyocha ọzọ gosiri na ọ bụ obodo Qumran Essen dere akwụkwọ mpịakọta niile. Okpukpe ndị Juu a bilitere na narị afọ mbụ nke narị afọ nke abụọ BC. Iwu ahụ nwere iwu doro anya, ụfọdụ n'ime ha ka e dere n'akwụkwọ ịdọ aka ná ntị. A na-ewere Essenes dịka Ndị Kraịst Aleksandria mbụ.
Onye ọkà mmụta sayensị, na-edezi ihe ndekọ ahụ, kwuru, sị:
"Ụdị ha dị mfe, ma ha dị oke. N'ezie, a gwara ha ka ha sọpụrụ Chineke na ka ha bụrụ onye ọ bụla. A machibidoro Essenes iwu ka ha ghara ịkatọ okwu ụgha, ịgha ụgha ma wepụ ihe ndị ọzọ kwere ekwe na enyemaka nke uwe ma ọ bụ ihe ịchọ mma. A machibidoro onye ọ bụla ka ọ gbasaa nkwupụta nzuzo nke ozizi zoro ezo, yana iji nkwa ihu abụọ mee ihe. "
Kedu ihe edere na mpịakọta pụrụ iche?
Mgbe ha jisiri ike na-enyocha ihe niile gbasara akwụkwọ okpukpe, ndị ọkà mmụta sayensị kewara akụkụ Akwụkwọ Nsọ niile dị ka ọdịnaya ha. Onye ọ bụla ga-enwe ihe ijuanya site na nkọwa nke ọnọdụ dị iche iche na nkebi nke mmepe nke okpukpe ndị dara na akwụkwọ mpịakọta:
- nkọwa nke nkọwa nke okike Agba Ochie;
- eziokwu nke ndu nke ndị na-akwado Kraịst na ndị na-eso ụzọ ya;
- akwụkwọ apọkrịfa banyere Ịbụ;
- enweghi akwụkwọ nke Agba Ochie.
Ihe ndekọ Qumran nyere aka mee nchọpụta na-enweghị atụ, oge kpọmkwem maka ide ede Agba Ochie. Na mbụ, Ndị Kraịst na ndị Juu kwenyere na e dere ya n'agbata afọ 1400 BC. na 400 BC. Akwụkwọ mpịakọta Qumran na-ekwu na agba ochie agbachara na 150 BC, mgbe nke ahụ gasịrị, "e tinyeghị ihe ọ bụla na ya." Ihe nchoputa nke nyocha ihe omuma banyere ihe edere n'akwukwo ike apugh ime ka ha guzosie ike.
Ọbụna ihe dị ịtụnanya bụ nchọpụta n'etiti akwụkwọ mpịakọta nke akwụkwọ zuru ezu nke Akwụkwọ Nsọ na ụwa - akwụkwọ mpịakọta Qumran nke Aịzaịa onye amụma, nke e dere na 125 BC. Ọ gaghị ekwe omume ichetụ n'echiche dị iche iche nke ndị ọkà mmụta sayensị na-ewere akwụkwọ mbụ - ndị àmà nke oge ochie!
Gịnị mere akwụkwọ mpịakọta ahụ ji bụrụ ihe na-adịghị mma nye Chọọchị?
Okpukpe niile a ma ama nke Chọọchị Ndị Kraịst ma nụ ihe ọbụla na-achọ ịmata akwụkwọ mpịakọta Qumran dị ka ihe nnọchianya okpukpe. Ndị ụkọchukwu adịghị njikere ịkwado ihe odide nke akụkụ nke ndị Essen. Ha na-akọwa otu "onye nkụzi nke ezi omume," nke ndị bi n'ógbè ahụ na-efe ofufe na Jizọs. N'ime ụfọdụ akwụkwọ mpịakọta, a na-akpọ ya "Mesaịa abụọ", nke na-emegide echiche nke Iso Ụzọ Kraịst.
Ihe odide a na-akọwa Messiah nke ndị kwere ekwe tụrụ anya ya, dị ka Essenes si kwuo. Ọ ga - abụ onye ndú ndọrọ ndọrọ ọchịchị na onye agha, n'ihi ya, ọdịdị nke Kraịst kwuru na ọ bụ mmechuihu ha. Naanị Aịsaịa nwere amụma nke ụdị dị iche: a ga-amụ Mesaịa site n'aka nwa agbọghọ na-amaghị nwoke ma jiri aka ya nakwere ahụhụ nke anụ ahụ maka mmehie ụmụ mmadụ. Kedu nke akwụkwọ ndị a pụrụ ịtụkwasị obi, ọ bụrụ na eziokwu nke onye ọ bụla n'ime ha enweghị obi abụọ?