N'ileghachi anya na nchịkọta onye nchịkwa, anyị na-anụkarị okwu ahụ "ọnọdụ nke emetụta", na ihe ọ pụtara na ihe ndị na-ahụ maka ndị ọkachamara na ndị nchọpụta mara ya. Ma, ụmụ mmadụ na-echekwa ụdị ụdị nke a na ihe mere ndị mmadụ na-emebi iwu na-agbalị ime ka nyocha ahụ mere ha na-emetụta.
Kedu ọnọdụ nke emetụta?
Ihe na-emetụta bụ ọnọdụ nke obi ụtọ nke mmetụta uche nke bilitere site na ime ihe ike, iji ike emegbu mmadụ, mkparị ọjọọ ma ọ bụ ọnọdụ dị ogologo oge nwere mmetụta dị egwu na mmadụ psyche. Dabere na ụdị mmetụta ahụ, ọ nwere ike ịme ihe ma ọ bụ kpamkpam wepụ ọnọdụ mpụ, ma bụrụ nke a ga-achọpụta dị ka ihe na-ewuli elu.
N'ọnọdụ ọ bụla, obi ụtọ nke mmetụta uche na-eme ka usoro ndị na-ejikọghị ya na ya, nwayọọ nwayọọ. Nke ahụ bụ, mmadụ na-elekwasị anya naanị n'ihe kpatara iwe ya (obi nkoropụ, mkpasu iwe), onye nke ọzọ adịghị aghọta ma ọlị ma ọ bụ cheta oge ụfọdụ site na ohere dị ọcha.
Ọtụtụ mgbe, ọnọdụ nke emetụta ọ na-emetụta ndị na-adịghị mma na ndị nwere àgwà adịghị ike. N'ọdị anya, nke a nwere ike igosipụta na mmeghari oge ma ọ bụ ọrụ oke. Onye mmadu nwere ike gbanwee uhie ma o bu ihe ocha, okwu ya ga-abia otu oge, enwere ike ijikota ihe ndi ozo. N'ọnọdụ ọ bụla, ọnọdụ nmetụta nwere ike ịghara igosipụta onwe ya n'ụzọ ọ bụla.
Psychology banyere ala nke emetụta
Na akparamagwa, e nwere ụdị ihe atọ dị iche iche na-emetụ n'ahụ: nchịkwa, physiological on soil pathological and physiological. Ihe na-emetụta ọrịa bụ nsogbu na-egbu mgbu nke ọrịa psyche, nke na-esonyere omume ndị na-agwụ aghara, ncheta ihu ọma ma ọ bụ zuru ezu nke ncheta, mgbagwoju anya nke uche. Ọtụtụ mgbe, omume ụmụ mmadụ na-esonyere okwu na-enweghị atụ na nrubiga oke ókè. Ọnọdụ a na-ejedebe na adịghị ike n'ozuzu, ụra ma ọ bụ ụra miri emi. Ọnọdụ ahụ na-emetụta ọrịa na-achọ ọgwụgwọ, ya mere ndị dị otú ahụ enweghị ọrụ maka omume ha ma bụrụ ndị a na-ewere dị ka ndị isi.
Mmetụta nke anụ ahụ na-emetụta ọdịdị ahụ na-emetụta ndị mmadụ nwere ụbụrụ uche (neurasthenics, psychopaths).
A na-ahụ mmetụta anụ ahụ dị ka ọnọdụ mmetụta uche siri ike, na mberede na-ebili na nzaghachi na nrụgide, obi nkoropụ. N'okwu a, onye ahụ maara omume ahụ, ma enweghị ike ịchịkwa ha.
Ihe ngosi nke ala nke emetụta
Ihe ịrịba ama kachasị mkpa nke ọnọdụ ala bụ ihe ndị a:
- Na mberede ọnọdụ. Mmetụta na-emetụta mmadụ, na-emebi uche ya.
- Obere oge. Ogologo oge ole ka ụbụrụ ahụ na-adịru? A pụghị ịkpọ ọnụ ọgụgụ ahụ kpọmkwem, na-abụkarị nkeji ole na ole, ma ọ bụ ọbụna sekọnd.
- Ọnọdụ ndị ahụ bụ ihe mgbawa. Nke ahụ bụ, n'ime oge dị mkpirikpi, ọnọdụ ahụ ruru oke.
- Oge ike na ike nke oge emetụta. Ọtụtụ mgbe n'oge ndị a, mmụba dị ike.
- Disorganizing mmetụta na psyche. Onye nọ n'ọnọdụ nke nsogbu agaghị enwe ike inyocha ọnọdụ ahụ, mgbanwe nke iche echiche na-ebelata, njide onwe onye na-ebelata ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ efu.
- Ọrụ mbo ụba. Omume na-adịghị arụ ọrụ nke na-adịghị mma.
- Mgbanwe na-agbanwe agbanwe - ọbara ọbara (blanching) nke akpụkpọ ahụ, ọnụ mmiri, mgbanwe nke olu, arrhythmia nke iku ume, wdg.
Ihe ndị na-esi na nsogbu pụta nwere ike ịbụ ebe nchekwa ma ọ bụ nke zuru oke.